Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
2.1. Λόχοι Σκαπανέων Στρατού
Με το άρθρο 2 του Β.Δ. 25/12-2/3/1833, δίνεται η αρμοδιότητα στους δύο λόχους Σκαπανέων που είχαν την έδρα τους στην Αθήνα, μεταξύ των
2.1. Λόχοι Σκαπανέων Στρατού
Με το άρθρο 2 του Β.Δ. 25/12-2/3/1833, δίνεται η αρμοδιότητα στους δύο λόχους Σκαπανέων που είχαν την έδρα τους στην Αθήνα, μεταξύ των
καθηκόντων τους και την «…φύλαξιν από παντός κινδύνου των Στρατιωτικών κ.λ.π. οικοδομημάτων…»
Έτσι οι Σκαπανείς αποτελούν το πρώτο οργανωμένο κρατικό σχήμα που επενέβαινε για την κατάσβεση πυρκαγιών κυρίως σε δημόσια και στρατιωτικά κτίρια.
Με το από 8-2-1834 Διάταγμα οι δύο λόχοι Σκαπανέων γίνονται τρεις πλέον με έδρες την Αθήνα , το Μεσολόγγι και το Ναύπλιο.
Είδη εγκλημάτων
Έτσι οι Σκαπανείς αποτελούν το πρώτο οργανωμένο κρατικό σχήμα που επενέβαινε για την κατάσβεση πυρκαγιών κυρίως σε δημόσια και στρατιωτικά κτίρια.
Με το από 8-2-1834 Διάταγμα οι δύο λόχοι Σκαπανέων γίνονται τρεις πλέον με έδρες την Αθήνα , το Μεσολόγγι και το Ναύπλιο.
Είδη εγκλημάτων
Δικαστήρια
Ναυπλίου Θηβών Μεσολογγίου Όλων των καταδικών
Εμπρησμοί δασών 4 3 - 7
Εμπρησμοί λιβαδιών - 1 - 1
Εμπρησμοί - 1 5 6
Δηλοποίησης περί της ποινικής δικαιοσύνης της 3-11-1833
2.2. Ημίταγμα Μηχανικού – Σώμα Μηχανικού και Σκαπανέων
Με το από 13/12-25/1/1836 Διάταγμα οι λόχοι Σκαπανέων ονομάζονται Ημίταγμα Μηχανικού.
Το νέο αυτό στρατιωτικό σχήμα στην αποστολή του περιλαμβάνει:
«την οικοδομήν και διατήρησιν των Στρατιωτικών και Δημοσίων κτιρίων, φρουρείων, οχυρωμάτων, κατασκευήν οδών, γεφυρών, υπονόμων, και φύλαξιν αυτών από πάσης ζημίας και βλάβης, προξενουμένης παρ’οιουδήποτε».
Δύο χρόνια μετά το Ημίταγμα Μηχανικού με το από 15-27/6/1838 Διάταγμα, ανασχηματίζεται μετατρεπόμενο σε Σώμα Μηχανικού και Σκαπανέων, με τις ίδιες αρμοδιότητες αλλά με δικαιοδοσία σε όλη την επικράτεια και με 4 Διευθύνσεις στην Αθήνα, στο Μεσολόγγι ,στην Λαμία και στη Πελοπόννησο.
Παράλληλα στη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου για πρώτη φορά θέτονται προβλέψεις για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
Στο Διάταγμα της 26-6-1843, αναφέρεται ότι «…εις το διάστημα των μηνών Ιουνίου, Ιουλίου, Αυγούστου και Σεπτεμβρίου έκαστου έτους χορηγούνται εις έκαστον Δασάρχην και Δασονόμον τρεις Στρατιώται, ίνα τοποθετώνται εις εκείνα τα μέρη των δασών, όπου εκ συνήθως συμβαινόντων εμποτισμών καταστρέφονται τα δάση ταύτα».
Ναυπλίου Θηβών Μεσολογγίου Όλων των καταδικών
Εμπρησμοί δασών 4 3 - 7
Εμπρησμοί λιβαδιών - 1 - 1
Εμπρησμοί - 1 5 6
Δηλοποίησης περί της ποινικής δικαιοσύνης της 3-11-1833
2.2. Ημίταγμα Μηχανικού – Σώμα Μηχανικού και Σκαπανέων
Με το από 13/12-25/1/1836 Διάταγμα οι λόχοι Σκαπανέων ονομάζονται Ημίταγμα Μηχανικού.
Το νέο αυτό στρατιωτικό σχήμα στην αποστολή του περιλαμβάνει:
«την οικοδομήν και διατήρησιν των Στρατιωτικών και Δημοσίων κτιρίων, φρουρείων, οχυρωμάτων, κατασκευήν οδών, γεφυρών, υπονόμων, και φύλαξιν αυτών από πάσης ζημίας και βλάβης, προξενουμένης παρ’οιουδήποτε».
Δύο χρόνια μετά το Ημίταγμα Μηχανικού με το από 15-27/6/1838 Διάταγμα, ανασχηματίζεται μετατρεπόμενο σε Σώμα Μηχανικού και Σκαπανέων, με τις ίδιες αρμοδιότητες αλλά με δικαιοδοσία σε όλη την επικράτεια και με 4 Διευθύνσεις στην Αθήνα, στο Μεσολόγγι ,στην Λαμία και στη Πελοπόννησο.
Παράλληλα στη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου για πρώτη φορά θέτονται προβλέψεις για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
Στο Διάταγμα της 26-6-1843, αναφέρεται ότι «…εις το διάστημα των μηνών Ιουνίου, Ιουλίου, Αυγούστου και Σεπτεμβρίου έκαστου έτους χορηγούνται εις έκαστον Δασάρχην και Δασονόμον τρεις Στρατιώται, ίνα τοποθετώνται εις εκείνα τα μέρη των δασών, όπου εκ συνήθως συμβαινόντων εμποτισμών καταστρέφονται τα δάση ταύτα».
Ιππήλατη, χειροκίνητη πυροσβεστική αντλία
2.3 Οι μεγάλες πυρκαγιές της Αττικής 1840-1850
Με το εμβρυακό αυτό σύστημα πυροπροστασίας βασιζόμενο στο συνδυασμό των αυτοδιοικητικών δυνάμεων και των στρατιωτικών τμημάτων, με αμφότερους να είναι ανεκπαίδευτοι, και χωρίς μέσα, το ελληνικό κράτος αποδείχτηκε τελείως απροετοίμαστο για να αντιμετωπίσει το δύσκολο έργο της κατάσβεσης των πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν ειδικότερα στην νέα Αθηναϊκή πρωτεύουσα.
Πυρκαγιές των οποίων οι μεγάλες καταστροφές, θορύβησαν την κοινή γνώμη και προβλημάτισαν την Πολιτεία για το μέλλον των φορέων πυρόσβεσης.
Από αυτές τις πυρκαγιές οι σημαντικότερες ήταν οι παρακάτω:
Στο αρχοντικό της Δούκισσας της Πλακεντίας, στις 19 Δεκεμβρίου του 1849, όπου η καθυστερημένη κινητοποίηση των δυνάμεων πυρόσβεσης, είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αποτέφρωση του οικήματος. Η καταστροφή αυτή δημιούργησε ιδιαίτερο θόρυβο στους αθηναϊκούς, αριστοκρατικούς κύκλους, ενώ τα σχόλια των εφημερίδων στόχευσαν τον τότε Δήμαρχο Αθηναίων κ. Σ.Μπενιζέλο, κατά νόμο υπεύθυνο της πυροπροστασίας της πόλης.
Στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, στις 15 Δεκεμβρίου του 1849.
Στο κατάστημα της Αστυνομίας στις 19 Αυγούστου του 1854.
Στο κτίριο του Εθνικού Τυπογραφείου στις 25 Αυγούστου του 1854, το οποίο και καταστρέφεται ολοσχερώς.
Όλες οι παραπάνω πυρκαγιές διαμόρφωσαν ένα κλίμα δυσφορίας και δημιούργησαν πίεση προς την Πολιτεία να επανεξετάσει το ισχύον σύστημα πυροπροστασίας – πυρόσβεσης με προσανατολισμό προς ένα οργανωμένο σχήμα με αποκλειστική αποστολή την κατάσβεση των πυρκαγιών.
«Νέα συνέβη πυρκαϊά εν Αθήναις κατά τη νύχτα της 25 ης Αυγούστου.Το ιανώς λαμπρό Εθνικόν Κατάστημα Τυπογραφίας και Λιθογραφίας έγινε παρανάλωμα του πυρός.
Άπασα η δοθείσα δυνατή συνδρομή δεν απήλλαξε τούτο της φθοράς, ότε το πυρ διεδόθη άνωθεν και το Δημόσιον εζημιώθη πραγματικώς μέχρι 50.000 ή και 60.000 δραχμάς…Εάν κατά την περίι ης ο λόγος πυρκαϊάν υπήρχον πέντε τουλάχιστον αντλίαι καλαί, μετά του αναγκαίου υλικού και ενός Λόχου Σκαπανέων,αναντιρρήτως αύτη θα κατεπνίγετο, μόλις αρξαμένη να διαδίδεται , και το δημόσιον θα απηλλάσετο της τοιαύτης ζημίας…Μακάριοι οι λέγοντες εις ώτα ακουόντων.Αλλ’ ούχ ήττον είμεθα ηναγκασμένοι να συστήσωμεν εις τα Διοικητικάς και Δημοτικάς Αρχάς της Πόλεως την απόλυτον ανάγκη συστήματος αντλιών καλού και εντελώς ωργανωμένου, και την κατασκευήν 4 τουλάχιστον δεξαμενών ύδατος…Εις Κυβέρνηση και Αρχάς, ας γνωρίσωμεν , ότι άνευ συστήματος τοιούτου , θέλει ευρεθή κατά τινα αποφράδα νύκτα ή ημέραν η Καθέδρα της Ελλάδος ,εστερημένη, ο μη γένοιτο και οικημάτων και οικητόρων.»
Απόσπασμα από την εφημερίδα ΑΙΩΝ της 28-8-1854