Διαρροή Φυσικού Αερίου
Την τελευταία δεκαετία άρχισε στη χώρα μας η διανομή και κατανάλωση φυσικού αερίου τόσο για βιομηχανική όσο και για οικιακή χρήση. Το φυσικό αέριο είναι μίγμα υδρογονανθράκων σε αέρια φάση αποτελούμενο κυρίως από μεθάνιο (CH4) και ανήκει στην κατηγορία των αερίων καυσίμων. Δεν περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα και δεν είναι τοξικό. Αποτελείται κυρίως από Μεθάνιο (85% έως 96%) το οποίο είναι άχρωμο, άοσμο, μη τοξικό, μη διαβρωτικό, μη διαλυτό στο νερό, ελαφρότερο του αέρα, αναφλέξιμο για την περιοχή των συγκεντρώσεων 5 - 15 % στον αέρα ενώ στις εγκαταστάσεις κατανάλωσης, εμπλουτίζεται με μια ουσία που δίνει χαρακτηριστική οσμή ώστε να αντιλαμβανόμαστε τη διαρροή με την όσφρηση.
Στη συνέχεια θα περιγραφεί συμβάν με διαρροή φυσικού αερίου που αντιμετώπισε ο 1ος Πυροσβεστικός Σταθμός Θεσσαλονίκης και δείχνει ότι υπάρχει κίνδυνος να εκδηλωθούν σαφώς σοβαρότερα ατυχήματα, όσο επεκτείνεται η χρήση του φυσικού αερίου.
Την 23-10-2009 περί ώρα 06:30 το 199 ΚΑΕ Θεσσαλονίκης ειδοποιήθηκε για πιθανή διαρροή φυσικού αερίου στην διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας, πλησίον εργοταξίου του υπό κατασκευή Μετρό. Στο σημείο μετέβη το 1ο όχημα του 1ου Π.Σ.Θ., που διαπίστωσε ότι υπήρχε έντονη οσμή φυσικού αερίου σε πεζοδρόμιο, έμπροσθεν κτιρίου γραφείων με ισόγεια καταστήματα. Στο σημείο προσήλθαν τεχνικοί της Εταιρείας Παροχής Αερίου Θεσ/νίκης, που με τη χρήση ανιχνευτή μεθανίου διαπίστωσαν ότι υπήρχε πράγματι διαρροή, με αποτέλεσμα να διακοπεί η παροχή φυσικού αερίου, να αποκλιστεί το σημείο και να αρχίσουν εργασίες για τον εντοπισμό της. Σημειώνεται ότι στην συγκεκριμένη περιοχή, λόγω των εργασιών κατασκευής του Μετρό, το δίκτυο αερίου και τα υπόλοιπα δίκτυα κοινής ωφέλειας έχουν μετακινηθεί από το οδόστρωμα κάτω από τα πεζοδρόμια.
Περί ώρα 08:30 όταν άρχισαν να φτάνουν στο σημείο οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων, οι τεχνικοί της Ε.Π.Α. πραγματοποίησαν μετρήσεις στα καταστήματα και διαπίστωσαν ότι στο υπόγειο του καταστήματος που βρισκόταν μπροστά από το σημείο όπου είχε εντοπιστεί η διαρροή υπήρχε μεγάλη συγκέντρωση φυσικού αερίου και σε μικρό αποθηκευτικό χώρο υπήρχε συγκέντρωση μέσα στα όρια αναφλεξιμότητας (14%). Επίσης μικρές συγκεντρώσεις εντοπίστηκαν και στα γειτονικά υπόγεια χωρίς όμως να βρίσκονται κοντά στα όρια αναφλεξιμότητας. Αμέσως εκκενώθηκε όλο το κτίριο και ζητήθηκε από τη ΔΕΗ να διακόψει την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Από την πλευρά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας κατόπιν συνεννόησης με την ΕΠΑ τοποθετήθηκε απαγωγέας καπνού, προκειμένου να εισαχθεί καθαρός αέρας στο υπόγειο του καταστήματος και να μειωθεί η συγκέντρωση του φυσικού αερίου κάτω από τα επικίνδυνα όρια. Μετά από 30 περίπου λεπτά η συγκέντρωση στο χώρο έπεσε κάτω από 5%, αλλά στην οροφή του αποθηκευτικού χώρου, που βρισκόταν στο βάθος του υπογείου, παρέμειναν ακόμα επικίνδυνες συγκεντρώσεις αερίου. Κάνοντας χρήση απαγωγέα αντιεκρηκτικού τύπου έγινε αναρρόφηση του αέρα από το συγκεκριμένο χώρο και μετά από 15 λεπτά μετρήθηκαν σχεδόν μηδενικές ενδείξεις αερίου και ο χώρος χαρακτηρίστηκε ασφαλής. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι στο χώρο του υπογείου υπήρχε διαρροή νερού που όπως ανέφεραν οι ιδιοκτήτες εμφανίστηκε 4 ημέρες πριν, χωρίς να έχει αποκατασταθεί το πρόβλημα από την ΕΥΑΘ.
Την ώρα που γινόταν οι παραπάνω ενέργειες, εξωτερικά του κτιρίου γινόταν εκσκαφή του πεζοδρομίου για να εντοπιστεί το σημείο της διαρροής. Μια έκπληξη περίμενε όλους τους παρευρισκόμενους όταν εντοπίστηκε η διαρροή. Πλαστικός σωλήνας νερού ύδρευσης 63 mm είχε τρυπήσει στο κάτω μέρος του και εκτόξευε νερό με πίεση 6 atm.. Περίπου 20 cm κάτω από το σωλήνα ύδρευσης, υπήρχε σωλήνας φυσικού αερίου όμοιας διατομής από πολυαιθυλένιο που προστατευόταν από σωλήνα PVC. Το νερό που διέρρεε, μαζί με το ψιλό χώμα που υπήρχε, είχαν τρυπήσει αρχικά το σωλήνα PVC και στη συνέχεια το σωλήνα του πολυαιθυλενίου με αποτέλεσμα να αρχίσει να διαρρέει το φυσικό αέριο(φωτό 2). Το φυσικό αέριο, που δεν διαλύεται στο νερό, ακολουθώντας τη διαδρομή του νερού είχε εισαχθεί μέσα στο υπόγειο του γειτονικού καταστήματος. Αφού απομονώθηκε η διαρροή του νερού αποκαταστάθηκε η βλάβη του αγωγού φυσικού αερίου.
Το παραπάνω περιστατικό καταδεικνύει ότι σε περιπτώσεις διαρροών φυσικού αερίου θα πρέπει να εξετάζονται και εκδοχές που δεν θεωρούνται πιθανές και θα πρέπει να γίνονται μετρήσεις σε όλους τους γειτονικούς κλειστούς χώρους. Επίσης θα πρέπει άμεσα να επιλυθεί το πρόβλημα που υπάρχει τα τελευταία χρόνια και να καταστούν επιχειρησιακοί οι ανιχνευτές αερίων που διαθέτουν πολλές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες.
Διαρροή Φυσικού Αερίου,
του Πυράρχου Σπυρίδωνα Βαρσάμη