Συντάκτης: Τάσος Σαραντής
Η παρουσία τους είναι καταλυτική στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και η άμισθη προσφορά τους ανυπολόγιστη, ωστόσο οι εθελοντές πυροσβέστες και δασοπυροσβέστες είναι παντελώς ξεχασμένοι από την πολιτεία.
Κανένας αρμόδιος φορέας δεν τους χορηγεί τις απαραίτητες στολές και τα μέσα ατομικής προστασίας, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να πληρώνουν οι ίδιοι γι’ αυτά, ενώ σε άλλες να εξαρτώνται από χορηγίες ιδιωτών, όταν υπάρχουν.
Περίπου 2.000 άνδρες και γυναίκες -διαθέσιμοι ολόκληρο το 24ωρο, 365 μέρες τον χρόνο- υπηρετούν κυρίως σε επαγγελματικές πυροσβεστικές υπηρεσίες, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό υπηρετεί σε εθελοντικούς πυροσβεστικούς σταθμούς και κλιμάκια.
Η Πανελλήνια Ενωση Εθελοντών Πυροσβεστικού Σώματος ιδρύθηκε το 2008. Γυναίκες, άνδρες, ιδιώτες, άνεργοι, δημόσιοι υπάλληλοι, από 18 ώς 55 ετών, μπορούν να γίνουν εθελοντές και να επιχειρούν μέχρι τα 60 τους. Η εκπαίδευσή τους διαρκεί 120 ώρες και ο συντονισμός τους γίνεται μέσω του Πυροσβεστικού Σώματος. Κάνουν 3 οκτάωρα υποχρεωτικά τον μήνα και όλα τα κλιμάκιά τους έχουν πυροσβεστικό όχημα που διατίθεται από τους δήμους.
«Τα καθήκοντά μας είναι παρόμοια με αυτά των επαγγελματιών πυροσβεστών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το καλοκαίρι, επειδή υπάρχουν αυξημένες ανάγκες, ειδικά στον τομέα της δασοπυρόσβεσης, συμμετέχουμε κι εμείς με τα πληρώματα κανονικά στην κατάσβεσή τους», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος της Ενωσης Εθελοντών, Σεραφείμ Τσιουγκρής.
«Εχουμε εθελοντικά πυροσβεστικά κλιμάκια σχεδόν σ’ όλη την Ελλάδα και σε περιοχές όπου δεν υπάρχει καν επαγγελματική υπηρεσία, όπου η Πυροσβεστική μπορεί να κάνει και μία ώρα για να πάει. Πόσο μάλλον το καλοκαίρι που έχουμε αρκετές πυρκαγιές. Για παράδειγμα, στην Κέα στο παρελθόν, χρειαζόταν να γίνει μεγάλη μετακίνηση πυροσβεστικών δυνάμεων από το Λαύριο. Εδώ και 2 χρόνια που λειτουργεί εθελοντικό κλιμάκιο 15 ατόμων, σχεδόν έχουν σταματήσει οι μετακινήσεις. Φανταστείτε πόσα χρήματα εξοικονομούμε. Οι εθελοντές πέρσι αντιμετώπισαν 25 δασικές πυρκαγιές», προσθέτει ο κ. Τσιουγκρής.
«Υπάρχουν νησιά όπως η Πάτμος, η Λέρος, η Σύμη που δεν έχουν καν Πυροσβεστική Υπηρεσία κι όταν ξεσπάσει μια φωτιά πηγαίνουν από άλλες υπηρεσίες με το καράβι. Στην Κάλυμνο, όπου σήμερα υπάρχει εθελοντικό πυροσβεστικό κλιμάκιο, παλιότερα έπρεπε να φύγει καράβι από την Κω. Φανταστείτε πόσες ώρες χρειαζόταν για να σβήσουν τη φωτιά. Πρέπει οργανωμένα πια να κοιτάξουμε την ίδρυση εθελοντικών πυροσβεστικών κλιμακίων σε περιοχές που στερούνται Πυροσβεστική Υπηρεσία».
«Ο ρόλος μας παραμένει εθελοντικός χωρίς καμιά αμοιβή, αλλά το δυσάρεστο είναι ότι δεν μας έχουν χορηγήσει τα μέσα ατομικής προστασίας! Πρόκειται για υποχρέωση του ελληνικού κράτους από το 2011 (νόμος 4029) να μας χορηγεί πλήρη ατομικό εξοπλισμό κι όμως το αγνοούν. Μετά τις πυρκαγιές του 2007 εξασφαλίσαμε 3.000 στολές από μια δωρεά κοινωφελούς ιδρύματος, αλλά πια κι αυτές έχουν εξαντληθεί. Ετσι, οι 250 νέοι εθελοντές δεν έχουν πάρει στολή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κάνουν υπηρεσία! Το κόστος, γύρω στα 1.500 ευρώ, το πληρώνουμε από την τσέπη μας από πολύ παλιά», συνεχίζει χαρακτηριστικά ο κ. Τσιουγκρής.
«Ευελπιστούμε ότι ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Τάσος Μαυρόπουλος, θα σκύψει ουσιαστικά πάνω από το πρόβλημα, διότι υπάρχει διάχυτη απογοήτευση στις τάξεις των εθελοντών πυροσβεστών. Είχαμε ελπίδες ότι αυτή τη φορά θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε κάποια θέματα, αλλά 6 μήνες μετά δυστυχώς βλέπουμε να επαναλαμβάνεται το ίδιο έργο. Θέσαμε τα προβλήματα που αναδείχτηκαν από την επαφή μας με τις εθελοντικές ομάδες των πυροσβεστών και δασοπυροσβεστών στον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας».
«Το θέμα των στολών και των μέσων ατομικής προστασίας είναι δεδομένο ότι δεν έχει επιλυθεί. Η κατάσταση δεν είναι όπως θα έπρεπε», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο γ.γ. Πολιτικής Προστασίας, Τάσος Μαυρόπουλος, αποδίδοντας το πρόβλημα στις πολιτικές των τελευταίων χρόνων, στις λειτουργικές δαπάνες των Σωμάτων, στην αλλαγή των καθεστώτων προμήθειας και διαγωνισμών με αποτέλεσμα ακόμη και το μόνιμο προσωπικό να μην έχει πάρει στολές από το 2008. «Παρακολουθούμε τους διαγωνισμούς σε συνεννόηση με τον γ.γ. Εμπορίου, ώστε να επισπευστούν όσο γίνεται οι διαδικασίες και στη συνέχεια οι επόμενοι διαγωνισμοί να γίνουν από το ίδιο το Σώμα», εξηγεί ο κ. Μαυρόπουλος κι εκτιμά ότι προς το τέλος της αντιπυρικής περιόδου θα αρχίσουν να γίνονται οι πρώτες προμήθειες, ώστε σιγά σιγά να καλύπτονται οι ανάγκες και για τους μόνιμους και για τους εθελοντές.
«Θα» για τα διόδια
«Δεν είναι αντιφατικό να πληρώνουν διόδια τα πυροσβεστικά οχήματα των εθελοντικών ομάδων την ώρα που τρέχουν για κατάσβεση πυρκαγιάς;», τον ρωτήσαμε. «Αυτά τα ζητήματα θα τα λύσουμε με τη νομοθετική πρωτοβουλία που θα αναληφθεί μετά την αντιπυρική περίοδο. Το πλαίσιο που έχουν οι υπόλοιποι εθελοντές, μέχρι τώρα δεν έχει ρυθμιστεί. Από το 2001 που ξεκίνησε η υπαγωγή τους στη ΓΓΠΠ μέχρι σήμερα, το πλαίσιο αυτό δεν έχει αλλάξει καθόλου. Η μόνη προσπάθεια για αλλαγή που έγινε ήταν η περσινή νομοθετική ρύθμιση (Ν. 4249), αλλά από τότε μέχρι σήμερα δεν έγινε η έκδοση των αναγκαίων προεδρικών διαταγμάτων και δεν έχει λειτουργήσει η Εθνική Σχολή Πολιτικής Προστασίας, η οποία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι ασφαλισμένοι όλοι οι εθελοντές έναντι κινδύνου όταν επιχειρούν.
»Από την άλλη, δεν είναι ξεκαθαρισμένη η εικόνα μέχρι τώρα και τα αναλυτικά στοιχεία που πρέπει να έχει η ΓΓΠΠ για τις εθελοντικές ομάδες δασοπυρόσβεσης. Ξεκινήσαμε την κατάρτιση του Π.Δ. για την Εθνική Σχολή, είναι σχεδόν έτοιμο και, αφού το δουλέψουμε καλά -θέλουμε κανένα μήνα ακόμα, θα υπογραφεί και οι εθελοντικές ομάδες που υπάγονται στο μητρώο της ΓΓΠΠ, παρ’ ότι έχουν πιστοποιηθεί κατά κάποιο τρόπο από το Πυροσβεστικό Σώμα, θα περάσουν όλοι από τη σχολή και αυτομάτως θα υλοποιηθεί ο νόμος που προβλέπει την ασφάλισή τους».
Εθελοντές Δασοπυροπροστασίας Αττικής (ΕΔΑΣΑ)
Οι φύλακες της Πάρνηθας
Το 1987 μια μικρή παρέα ορειβατών και σπηλαιολόγων συνέλαβε την ιδέα και δύο χρόνια αργότερα ιδρύθηκε το σωματείο Εθελοντές Δασοπυροπροστασίας Αττικής (ΕΔΑΣΑ). Συνεργάζεται με το Πυροσβεστικό Σώμα, την Πολιτική Προστασία, τα κατά τόπους δασαρχεία και τους οργανισμούς ή φορείς που προστατεύουν τις δασικές εκτάσεις της Αττικής. Εχει αναλάβει τα πυροφυλάκια Σκίπιζας και Μόλας, που βρίσκονται σε ύψος 1.100 μέτρων στην Πάρνηθα. Στις πυροφυλάξεις μπορεί να λάβει μέρος κάθε άτομο άνω των 18 ετών, χωρίς να απαιτείται εκπαίδευση, αφού επικεφαλής της εθελοντικής ομάδας είναι πάντα εκπαιδευμένο μέλος του ΕΔΑΣΑ.
Από το 1987 έχει κινητοποιήσει περίπου 4.000 κατοίκους της Αττικής στη φύλαξη της Πάρνηθας για περισσότερες από 2.000 νύχτες. Από τα δύο πυροφυλάκια και το πυροσβεστικό όχημα που διαθέτει, εντοπίστηκαν περίπου 200 δασικές πυρκαγιές στην Πάρνηθα, στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής και στους νομούς Βοιωτίας και Εύβοιας, ενώ έχει συμμετάσχει στην κατάσβεση 46 δασικών πυρκαγιών στην Πάρνηθα και την Πεντέλη.
Εχει 95 εγγεγραμμένα μέλη και διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό πυροφύλαξης για περίπου 30 άτομα. Τα μέσα ατομικής προστασίας είχαν αποκτηθεί το 2008 με δωρεά ενός κοινωφελούς ιδρύματος, ενώ το όχημα που διαθέτει ήταν δωρεά αεροπορικής εταιρείας. Σήμερα, η χρηματοδότησή του γίνεται από τις συνδρομές των μελών, από χορηγίες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν μειωθεί πολύ, και από τον Εθνικό Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, που καλύπτει τα έξοδα καυσίμων και συντήρησης του πυροσβεστικού οχήματος.
«Η Πάρνηθα είναι ο μόνος Εθνικός Δρυμός σε πολύ κοντινή απόσταση από την Αττική. Ως τέτοιος, είναι ένα οικοσύστημα με ζώα, πουλιά, με μοναδική πανίδα που απειλείται από πολλές πλευρές. Η οικιστική πίεση που δέχεται μπορεί να είναι η ίδια με την Πεντέλη και τον Υμηττό, αλλά αυτό που απειλείται είναι πιο πολύτιμο και σημαντικό», μας λέει ο Σπύρος Κρεμεζής, πρόεδρος του ΕΔΑΣΑ.
«Το είδαμε στην πυρκαγιά του 2007, ενώ το καλοκαίρι του 2013 μπήκαν αρκετές φωτιές περιμετρικά του Δρυμού. Φέτος έχουν υπάρξει περιστατικά πυρκαγιάς κοντά στον Εθνικό Δρυμό, μεταξύ των οποίων φωτιά στη Μονή Κλειστών πριν από περίπου 2 εβδομάδες, φωτιά στο Μετόχι, στους πρόποδες της Πάρνηθας, στον οικισμό Πανόραμα του Δήμου Αχαρνών και στη θέση Πέτρα στην περιοχή των Θρακομακεδόνων, στη Μαλακάσα. Με τόσα περιστατικά δεν μπορεί κανείς να εφησυχάσει. Προσπαθούμε να εμπλέξουμε τον πολίτη στη διαδικασία της πρόληψης, να έρθει στο πυροφυλάκιο και να περάσει τη νύχτα εκεί, προσέχοντας για την εκδήλωση φωτιάς. Το μόνο που χρειάζεται είναι φιλότιμο και λίγο από τον χρόνο του».
Εθελοντική Ομάδα Δασοπροστασίας Δ. Καισαριανής
Μάχη με τους εμπρηστές και τον… ΟΤΕ στον Υμηττό
Η Εθελοντική Ομάδα Δασοπροστασίας Δήμου Καισαριανής είναι μια από τις πιο δυναμικές και δραστήριες. Από το 1985 περιφρουρεί το δάσος του Υμηττού για τον έγκαιρο εντοπισμό πυρκαγιών και τη γρήγορη προσβολή τους, αλλά η εμβέλειά της είναι στην Περιφέρεια Αττικής. Πλαισιώνεται από 142 εθελοντές.
Η ομάδα συνεργάζεται με την Πυροσβεστική Υπηρεσία και σε ό,τι αφορά την εκπαίδευσή της, με αξιωματικούς της Πυροσβεστικής για την πυρόσβεση, με ραδιοερασιτέχνες για τις τηλεπικοινωνίες, με τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού σε θέματα χάραξης πορείας, ανάγνωση χάρτη, διόπτευση, με το ΕΚΑΒ κι εκπαιδευτές από νοσοκομεία.
Εχει συγκροτήσει ένα δίκτυο με τις 7 εθελοντικές ομάδες του Υμηττού, με συναντήσεις που γίνονται μεταξύ των επικεφαλής μία φορά τον μήνα. «Ενώ η περιφέρεια έχει πάρει κονδύλια από το 2006 μέχρι και το 2008, μας χρωστάει έναν εξοπλισμό που μας λένε συνέχεια ότι θα τον πάρουμε, ότι θα κάνουν τον διαγωνισμό, αλλά περνούν τα χρόνια. Κι έχουμε φτάσει στο 2015», λέει ο Θανάσης Εξαρχόπουλος, μέλος της ομάδας. «Διαθέτουμε μέσα προστασίας και στολές οι οποίες όμως φθείρονται, αλλοιώνονται, αλλάζουν οι εθελοντές και είναι κάτι που χρειαζόμαστε συνέχεια. Οι πηγές χρηματοδότησής μας είναι ο δήμος, ο Σύνδεσμος για την Προστασία και Ανάδειξη του Υμηττού και κάποιοι χορηγοί».
Οταν στις 22 Μαΐου εκδηλώθηκε πυρκαγιά στα όρια του δάσους της Καισαριανής, έπειτα από προφανή εμπρησμό, η ομάδα ήρθε αντιμέτωπη με την αναλγησία των υπηρεσιών του ΟΤΕ. «Δεν υπήρχαν τηλεφωνικές συνδέσεις, καθώς ο ΟΤΕ τις είχε κόψει στον Δήμο Καισαριανής, λόγω οφειλών. Και παρά τις οχλήσεις που είχαμε κάνει, εξηγώντας ότι πρόκειται για θέμα έκτακτης ανάγκης, την ημέρα που έγινε ο εμπρησμός του Παρατηρητηρίου δεν είχαμε τηλέφωνα, για να κινητοποιήσουμε τους εθελοντές», δηλώνει ο κ. Εξαρχόπουλος.
Στην ομάδα ανήκε και ο 20χρονος Δημήτρης Καραμολέγκος που στις 22 Ιουλίου 1998 έχασε τη ζωή του μαζί με τρεις πυροσβέστες, στην προσπάθεια κατάσβεσης πυρκαγιάς. «Ο θάνατός του μας έκανε να ψηλώσουμε τον πήχη, να μεγαλώσουμε τα στάνταρ, ενώ έδωσε την αφορμή να ευαισθητοποιηθεί πάρα πολύς κόσμος. Και έχουμε ορκιστεί στον εαυτό μας ότι δεν θα υπάρξει δεύτερος», λέει ο κ. Εξαρχόπουλος.
■ Τηλέφωνα επικοινωνίας:
Πανελλήνια Ενωση Εθελοντών Πυροσβεστικού Σώματος, 213.2158247
Εθελοντές Δασοπυροπροστασίας Αττικής, 210.5200680
Εθελοντική Ομάδα Δασοπροστασίας Δήμου Καισαριανής, 210.7244042
Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ