Ο ρόλος των offshore στην καταστροφή των δασών

Ο ρόλος των offshore στην καταστροφή των δασών

Στο νησί Παντάνγκ, στην καρδιά της υλοτομικής βιομηχανίας της Ινδονησίας, μια ομάδα εφήβων δείχνει προς τα καμένα υπολείμματα φοινικόδεντρων – όσα άφησαν πίσω τους οι πυρκαγιές που έχουν κατακάψει τα πυκνά δάση του αρχιπελάγους της Ινδονησίας τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Σύνοψη από την έρευνα της SCILLA ALECCI

Απόδοση στα Ελληνικά: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ

Εικονογράφηση: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΤΑΖΗΣ

«Υπάρχει θυμός», δηλώνει ο 15χρονος Alvin, που μεγάλωσε στο χωριό Μπαγκάν Μελιμπούρ. «Οι επιπτώσεις των πυρκαγιών και της αποψίλωσης είναι τεράστιες», για τους ανθρώπους και τα ζώα, δηλώνει.

Το 2015 οι φωτιές ήταν τόσο έντονες στο νησιωτικό σύμπλεγμα, που πυκνή ομίχλη κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της Ινδονησίας και έφτανε μέχρι την Ταϋλάνδη. Αεροπορικές πτήσεις ακυρώθηκαν. Τα παιδιά φορούσαν προστατευτικές μάσκες στο σχολείο. Έρευνες συνέδεσαν τα επίπεδα νέφους με τουλάχιστον 19 θανάτους και με αναπνευστικά προβλήματα σε σχεδόν μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Η μετεωρολογική υπηρεσία της Ινδονησίας χαρακτήρισε την κατάσταση «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας».

Οι φωτιές που γέννησαν το νέφος ήταν αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης περιόδου ξηρασίας αλλά και πρακτικών τύπου κοπής και καύσης (slash-and-burn) που είχαν χρησιμοποιηθεί προκειμένου να αποψιλωθούν τα πυκνά δάση της Ινδονησίας για να γίνει χώρος για καλλιέργειες που θα δίνουν φοινικέλαιο και ξύλο χαρτοποιίας.Μετά από εκείνα τα γεγονότα, περιβαλλοντικές ομάδες ξέσπασαν ασκώντας κριτική ενάντια στις βιομηχανίες που είχαν εμπλακεί στην αποψίλωση των δασών της Ινδονησίας, συμπεριλαμβανομένης της Asia Pacific Resources International Holdings Ltd. (April), μιας εκ των μεγαλύτερων παραγωγών χάρτου σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο ρόλος τραπεζιτών και δικηγόρων στην αποψίλωση δασών της Ινδονησίας

Διαρροή αρχείων offshore, δείχνουν ότι η βιομηχανία April ήταν μια από τις εταιρείες φυσικών πόρων της περιοχής που κατάφερε να υλοτομήσει τεράστιες εκτάσεις των τροπικών δασών της Ινδονησίας χάρις σε ένα παγκόσμιο δίκτυο κορυφαίων τραπεζιτών, δικηγόρων και λογιστών που τη βοήθησαν να παρακάμψει επιχειρηματικές και φορολογικές προκλήσεις.

Το υπεράκτιο χρηματοοικονομικό σύστημα βοηθάει στη χρηματοδότηση και την επέκταση εταιρειών που εμπλέκονται στην ισοπέδωση δασών

Τα εμπιστευτικά έγγραφα φανερώνουν πως το δικηγορικό γραφείο Appleby με έδρα τις Βερμούδες και γνωστές τράπεζες όπως Credit Suisse και η ABN Amro της Ολλανδίας συνέχιζαν να βοηθούν την April να διαρθρώσει τις επιχειρήσεις της παρά τα ερωτήματα για το περιβαλλοντικό ιστορικό της εταιρείας.

Τα στοιχεία έρχονται να ρίξουν νέο φως στις ανησυχίες ακαδημαϊκών, κυβερνητικών αξιωματούχων και ομάδων υπεράσπισης ότι το υπεράκτιο χρηματοοικονομικό σύστημα βοηθάει στη χρηματοδότηση και την επέκταση εταιρειών, οι οποίες εμπλέκονται στην ισοπέδωση δασών και σε άλλες πρακτικές που συμβάλουν στην παγκόσμια κλιματική αλλαγή.

Τα εμπιστευτικά αρχεία περιήλθαν στην κατοχή της «Süddeutsche Zeitung», η οποία τα κοινοποίησε στην ανεξάρτητη δημοσιογραφική ομάδα International Consortium of Investigative Journalists και σε 94 εταίρους της σε όλο τον κόσμο.

Ο Τανότο ανέλαβε το 1967 τον έλεγχο της οικογενειακής επιχείρησης που προμήθευε ανταλλακτικά στις βιομηχανίες πετρελαίου και κατασκευών, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας, και γρήγορα εξασφάλισε συμβόλαια από μια κρατική εταιρεία πετρελαίου και αερίου. Ίδρυσε την RGE το 1973, και έπειτα εισήλθε στο χώρο των δασικών προϊόντων ως κατασκευαστής κόντρα πλακέ.

Ο εκλιπών Ινδονήσιος πρόεδρος Σουχάρτο, ο δικτάτορας που πήρε την εξουσία το 1967, έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη ενθαρρύνοντας τη μαζική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της χώρας. Ανακήρυξε κρατική περιουσία τα δάση – που καλύπτουν σχεδόν τα 2/3 της ινδονησιακής γης – αγνοώντας τις αξιώσεις ιδιοκτησίας εκ μέρους κοινοτήτων αυτοχθόνων. Τα δικαιώματα χρήσης δασικών εκτάσεων μοιράστηκαν μεταξύ οικογενειακών μελών, συνεταίρων και ατόμων πιστών στο καθεστώς.

Έως το τέλος της περιόδου Σουχάρτο τη δεκαετία του 1990, περίπου 100 εκατομμύρια εκτάρια τροπικών δασών της Ινδονησίας – μια έκταση στο μέγεθος της Γερμανίας και της Ολλανδίας μαζί – είχαν ισοπεδωθεί.

Ο Τανότο εγκαινίασε την πρώτη του χαρτοποιία με μια τελετή στην οποία ήταν επίσης παρόντες ο Σουχάρτο και οι υπουργοί του. Στην πορεία των ετών, οι εταιρείες του επωφελήθηκαν από γενναιόδωρες κυβερνητικές επιδοτήσεις προς τον κλάδο των δασικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων προς την κυβέρνηση που είχαν κρατηθεί κατά τεχνητό τρόπο χαμηλά από τη δεκαετία του 1990.

ΟΔΕΥΟΝΤΑΣ OFFSHORE

Ο Τανότο επεκτάθηκε στον χώρο της ενέργειας και της παραγωγής προϊόντων όπως είναι το φοινικέλαιο και κάποιες ίνες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ρεγιόν και σελοφάν, καθώς η χώρα επωφελούταν από την οικονομική έκρηξη της δεκαετίας του 1990 για να γίνει ένας «ασιατικός τίγρης».

Η RGE άρχισε να μεταφέρει τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές της σε φορολογικούς παραδείσους, ιδρύοντας εταιρείες σε περιοχές με μηδενική ή χαμηλή φορολογία και μετακινώντας κεφάλαια offshore.

Το Σεπτέμβριο του 1994, τα πρώτα κομμάτια του μετέπειτα ομίλου April, αναδύθηκαν με τη σύσταση δύο εταιρειών στις Βερμούδες, που αποτελούν και προμαχώνα-κλειδί του υπεράκτιου χρηματοοικονομικού συστήματος.

Οι εν λόγω εταιρείες είχαν προσλάβει το δικηγορικό γραφείο Appleby για να τους παρέχει διοικητικές και νομικές υπηρεσίες.

Μέσα σε ένα χρόνο, μια από εκείνες της εταιρείες με έδρα τις Βερμούδες, η Asia Pacific Resources International Holdings Ltd. γνωστή και ως April, εισήχθη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.

Σύμφωνα με μυστικά έγγραφα που είχαν χρησιμοποιηθεί στην έρευνα Offshore Leaks του ICIJ το 2013, μια εταιρεία-πάροχος offshore υπηρεσιών με έδρα τη Σιγκαπούρη και την επωνυμία Portcullis TrustNet βοήθησε την RGE να συστήσει εταιρεία στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και ακόμη δύο εταιρείες στις Νήσους Κουκ.

Μια από τις εταιρείας στις Νήσους Κουκ ήταν η PEC-Tech Ltd., μια εταιρεία μηχανικών που επρόκειτο να αναλάβει ενεργό δράση στις χαρτοποιίες του Τανότο.

Για κάποιες από τις εταιρείες που συστάθηκαν μέσω της Portcullis, ο Τανότο υπέγραφε συμβόλαια που εξουσιοδοτούσαν μια τρίτη εταιρεία να εκτελεί συναλλαγές εκ μέρους του.

Ο Τανότο, κινεζικής καταγωγής ο ίδιος και πολίτης της Ινδονησίας, υπέγραφε τις εξουσιοδοτήσεις με το κινεζικό του όνομα Tan Kang Hoo.

Η ΔΙΑΣΩΣΗ

Η ασιατική οικονομική κρίση του 1997 οδήγησε την ινδονησιακή οικονομία σε κατακόρυφη πτώση και τον Σουχάρτο στην έξοδο από την εξουσία. Η κυβέρνηση του Προέδρου Megawati Sukarnoputri παρενέβη με στόχο να διασώσει τους φυσικούς πόρους της χώρας. Οι Αρχές της Ινδονησίας αλλά και εγχώριοι και διεθνείς πιστωτές συμφώνησαν σε αναδιάρθρωση του χρέους της April. Σύμφωνα με αναφορές, η April συμφώνησε να επεκτείνει τις επιχειρηματικές της δράσεις στο νησί της Σουμάτρα, σε αντάλλαγμα για την αναδιάρθρωση του χρέους της. Η April επεκτάθηκε επίσης σε Κίνα, Βραζιλία και αλλού. Έγγραφα του δικηγορικού γραφείου Appleby φανερώνουν ότι April έχει ή είχε θυγατρικές εταιρείες σε Ντουμπάι, Σεϊχέλες και άλλους φορολογικούς παραδείσους. Αυτές οι εταιρείες δεν αναφέρονται στη δημόσια ιστοσελίδα της April.

Η κοινοπραξία RGE, εν τω μεταξύ, μετέφερε τα κεντρικά της στη Σιγκαπούρη, ένα χρηματοοικονομικό κέντρο όπου παραμένει με χαμηλή φορολογία.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΠΕΛΑΔΕΣ

Το 2007, οι φορολογικές Αρχές της Ινδονησίας ξεκίνησαν να ερευνούν την Asian Agri, μια γιγαντιαία θυγατρική της RGE που δραστηριοποιείται στο χώρο του φοινικελαίου. Η κυβέρνηση κατηγόρησε διευθυντές της Asian Agri ότι μεταξύ 2002 και 2005, ότι επινόησαν ένα εξελιγμένο σύστημα φοροδιαφυγής που περιλαμβάνει 14 θυγατρικές.

Οι Αρχές υποστήριξαν ότι η Asian Agri χρησιμοποίησε εικονικές επιχειρήσεις σε Βρετανικές Παρθένες Νήσους, Μακάο και Χονγκ Κονγκ για να χειραγωγεί τις τιμές των μεταφερόμενων προϊόντων και να μειώνει τεχνητά τα κέρδη των ινδονησιακών εταιρειών, αυξάνοντας ωστόσο παράλληλα τα κέρδη των offshore θυγατρικών τους.

ΔΙΝΟΝΤΑΣ ΧΕΙΡΑ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

Ακόμη, και ενώ τα παράπονα κορυφώνονταν, τα δάνεια από τις μεγάλες τράπεζες συνέχιζαν να ρέουν, συχνά μέσα από ένα δίκτυο επιχειρήσεων. Το Δεκέμβριο του 2010, για παράδειγμα, μια ομάδα τραπεζών υπό την καθοδήγηση της Credit Suisse, χρησιμοποιώντας το δικηγορικό γραφείο Appleby ως σύμβουλο, κανόνισε να δανείσει πάνω από 180 εκατομμύρια δολάρια στον όμιλο της April. Τα χρήματα προορίζονταν για την εταιρεία PEC-Tech, που είχε την έδρα της στις Νήσους Κουκ.

Η April συνέχισε να λαμβάνει παχυλά δάνεια, ακόμη κι αφού τα παράπονα για το περιβαλλοντικό της ιστορικό κορυφώθηκαν. Το 2011 για παράδειγμα, η μητρική εταιρεία της April στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους διαπραγματεύτηκε ένα δάνειο ύψους 600 εκατ. δολ. από τις ABN Amro, Banco Santander και άλλες.

Τα αρχεία του δικηγορικού γραφείου Appleby φανερώνουν ότι η April προσπάθησε να αποδυναμώσει μια περιβαλλοντικού χαρακτήρα ρήτρα στα έγγραφα των δανείων. Προσχέδιο των εγγράφων θα δέσμευε την εταιρεία να «αναλάβει όλα τα εύλογα μέτρα εν αναμονή γνωστών ή αναμενόμενων μελλοντικών αλλαγών ή υποχρεώσεων βάσει του Περιβαλλοντικού Δικαίου ή οποιωνδήποτε περιβαλλοντικών αδειών».

Σε υποσημείωση του προσχεδίου, ένας υπάλληλος των δανειστών έγραψε ότι η April ζήτησε να διαγραφεί η περιβαλλοντική ρήτρα με την αιτιολογία ότι θα ήταν «δύσκολο για εκείνους να παρακολουθούν και να προβλέπουν μελλοντικές αλλαγές στο περιβαλλοντικό δίκαιο». Η προσπάθεια της εταιρείας επέτυχε.

Η April αρνήθηκε να κάνει κάποιο σχόλιο σχετικά με εκείνες τις προσπάθειες. Μια εκπρόσωπος της ABN Amro είπε ότι η τράπεζα «δεν παίρνει μέρος σε συναλλαγές ή δραστηριότητες που έρχονται σε σύγκρουση με την προστασία της φύσης», και ότι δεν «διευκολύνει την φοροαποφυγή». Αρνήθηκε να κάνει κάποιο σχόλιο για την April.

ΔΑΝΕΙΟ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ

Το Σεπτέμβριο του 2015, καθώς ένα πυκνό νέφος από τις πυρκαγιές κάλυπτε μεγάλο μέρος της Ινδονησίας, η μητρική εταιρεία της April στη Σιγκαπούρη διαπραγματευόταν άλλο ένα γιγαντιαίο δάνειο 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων από μια κοινοπραξία στην οποία συμπεριλαμβάνονταν η Credit Suisse και η ABN Amro. Το δικηγορικό γραφείο Appleby παρείχε νομικές υπηρεσίες στις τράπεζες για να διευκολύνει τη χορήγηση του δανείου. Τα δάνειο έκλεισε στα τέλη του Οκτωβρίου του 2015.

http://paradisepapers.news247.gr